ЁЯПЮ️ рдЕрдЬрдоेрд░ рдЬिрд▓ा - Rajasthan Study
рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рд╕्рдЯрдбी

ЁЯПЮ️ рдЕрдЬрдоेрд░ рдЬिрд▓ा

 ЁЯПЮ️ рдЕрдЬрдоेрд░ рдЬिрд▓ा – рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХा рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ, рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдФрд░ рднौрдЧोрд▓िрдХ рд░рдд्рди

ЁЯУН рдк्рд░рд╢ाрд╕рдиिрдХ рдЬाрдирдХाрд░ी


рд░ाрдЬ्рдп: рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди


рд╕ंрднाрдЧ: рдЕрдЬрдоेрд░


рдоुрдЦ्рдпाрд▓рдп: рдЕрдЬрдоेрд░ рд╢рд╣рд░


рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓: 8,481 рд╡рд░्рдЧ рдХिрдоी


рддрд╣рд╕ीрд▓ें: 9


рдЧाँрд╡: 1,111


рдХрд╕्рдмे: 12



ЁЯХ░️ рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдкृрд╖्рдарднूрдоि


рдЕрдЬрдоेрд░ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा 7рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдоें рд░ाрдЬा рдЕрдЬрдпрд░ाрдЬ рдЪौрд╣ाрди рдж्рд╡ाрд░ा "рдЕрдЬрдпрдоेрд░ु" рдиाрдо рд╕े рдХी рдЧрдИ рдеी।


12рд╡ीं рд╕рджी рдоें рдпрд╣ рдЪाрд╣рдоाрди рд╡ंрд╢ рдХी рд░ाрдЬрдзाрдиी рд░рд╣ा।


1192 рдоें рдоुрд╣рдо्рдордж рдЧौрд░ी рдиे рдЗрд╕े рдЬीрддрдХрд░ рджिрд▓्рд▓ी рд╕рд▓्рддрдирдд рдоें рдоिрд▓ा рд▓िрдпा।


рдЕрдХрдмрд░ рдХे рд╢ाрд╕рдирдХाрд▓ рдоें рдпрд╣ рдПрдХ рдк्рд░рдоुрдЦ рдоुрдЧ़рд▓ рдк्рд░рд╢ाрд╕рдХीрдп рдХेंрдж्рд░ рдмрди рдЧрдпा।


1956 рдоें рдпрд╣ рд░ाрдЬ्рдп рдкुрдирд░्рдЧрдарди рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рд░ाрдЬ्рдп рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рдХिрдпा рдЧрдпा।


ЁЯХМ рдк्рд░рдоुрдЦ рд╕्рдерд▓


рдЕрдЬрдоेрд░ рд╢рд░ीрдл рджрд░рдЧाрд╣ – рд╕ूрдлी рд╕ंрдд рдЦ्рд╡ाрдЬा рдоोрдЗрдиुрдж्рджीрди рдЪिрд╢्рддी рдХी рдордЬाрд░


рдЕрдв़ाрдИ рджिрди рдХा рдЭोрдкрдб़ा – рдк्рд░ाрдЪीрди рдорд╕्рдЬिрдж, рд╣िंрджू-рдоुрд╕्рд▓िрдо рд╕्рдеाрдкрдд्рдп рдХा рдЙрджाрд╣рд░рдг


рдкुрд╖्рдХрд░ рдЭीрд▓ рд╡ рдм्рд░рд╣्рдоा рдоंрджिрд░ – рд╡िрд╢्рд╡ рдоें рдПрдХрдоाрдд्рд░ рдм्рд░рд╣्рдоा рдоंрджिрд░


рдирд░ेрд▓ी рдЬैрди рдоंрджिрд░, рд╕ोрдиी рдЬी рдХी рдирд╕िрдпां, рдХाрдпрдб़ рд╡िрд╖्рдгु рдоंрджिрд░


рдлॉрдп рд╕ाрдЧрд░, рдЖрдиा рд╕ाрдЧрд░, рдФрд░ рд╕ाрд╡िрдд्рд░ी рдоाрддा рдоंрджिрд░ (рдкुрд╖्рдХрд░ рдкрд╣ाрдб़ी рдкрд░)


ЁЯП░ рджुрд░्рдЧ (рдХिрд▓े)


рддाрд░ाрдЧрдв़ рдХिрд▓ा


8рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдоें рд░ाрдЬा рдЕрдЬрдпрдкाрд▓ рдЪौрд╣ाрди рдж्рд╡ाрд░ा рдиिрд░्рдоिрдд


рдЕрд░ाрд╡рд▓ी рдХी рдкрд╣ाрдб़िрдпों рдкрд░ рд╕्рдеिрдд


рдкрд╣ाрдб़ी рдХिрд▓ों рдоें рд╕рдмрд╕े рдкुрд░ाрдиा


рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рдПрдХ рдк्рд░рдоुрдЦ рдкрд░्рдпрдЯрди рд╕्рдерд▓


ЁЯз▒ рдЦрдиिрдЬ рдФрд░ рдЦрджाрдиें


рдоुрдЦ्рдп рдЦрдиिрдЬ:


рд╕ंрдЧрдорд░рдорд░ (рдоाрд░्рдмрд▓), рдЧ्рд░ेрдиाрдЗрдЯ, рдбोрд▓ोрдоाрдЗрдЯ, рдЪूрдиा рдкрдд्рдерд░, рдХ्рд╡ाрд░्рдЯ्рдЬाрдЗрдЯ


рдк्рд░рдоुрдЦ рдЦрджाрди рдХ्рд╖ेрдд्рд░:


рдоांрдЧрд▓िрдпाрд╡ाрд╕, рдХेрдХрдб़ी, рдкुрд╖्рдХрд░ рд░ोрдб, рдорд╕рд░ूрджी рдЖрджि


рдЗрди рдЦрдиिрдЬों рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рднрд╡рди рдиिрд░्рдоाрдг, рд╕рдб़рдХ рдиिрд░्рдоाрдг рдФрд░ рд╕рдЬाрд╡рдЯी рдХाрд░्рдпों рдоें рд╣ोрддा рд╣ै।


ЁЯМК рдирджिрдпाँ рдФрд░ рдЭीрд▓ें


рдоुрдЦ्рдп рдирджिрдпाँ:


рдмांрдбी рдирджी – рдоौрд╕рдоी рдирджी


рд╕рд░рд╕्рд╡рддी рдирджी – рдкुрд╖्рдХрд░ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдкрд╡िрдд्рд░ рдоाрдиी рдЬाрддी рд╣ै


рдЭीрд▓ें:


рдЖрдиा рд╕ाрдЧрд░ рдЭीрд▓


рдлॉрдп рд╕ाрдЧрд░ рдЭीрд▓


рдкुрд╖्рдХрд░ рдЭीрд▓ – рдзाрд░्рдоिрдХ рд╡ рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдорд╣рдд्рд╡ рдХी рдЭीрд▓


⛰️ рдкрд░्рд╡рдд рдФрд░ рдкрд╣ाрдб़िрдпाँ


рдЕрдЬрдоेрд░ рдЕрд░ाрд╡рд▓ी рдкрд░्рд╡рддрдоाрд▓ा рдХे рдмीрдЪ рд╕्рдеिрдд рд╣ै


рдк्рд░рдоुрдЦ рдкрд╣ाрдб़िрдпाँ:


рддाрд░ाрдЧрдв़ рдкрд╣ाрдб़ी, рдиाрдЧ рдкрд╣ाрдб़ी, рд╕ाрд╡िрдд्рд░ी рдкрд╣ाрдб़ी, рд╡िрд╖्рдгु рдкрд╣ाрдб़ी


рдЗрди рдкрд╣ाрдб़िрдпों рдкрд░ рдХрдИ рдзाрд░्рдоिрдХ рд╕्рдерд▓ рдФрд░ рд╡рдирд╕्рдкрддि рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд╣ैं


ЁЯМ▓ рд╡рди рдФрд░ рд╡рди्рдпрдЬीрд╡

ЁЯМ│ рд╡рди рдХ्рд╖ेрдд्рд░


рд╡рди рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд╕ीрдоिрдд рд▓ेрдХिрди рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг


рдкेрдб़: рдЦेрдЬрдб़ी, рдмрдмूрд▓, рдзोрдХ, рдХैрд░, рд╕ेрдорд▓


ЁЯР╛ рд╡рди्рдпрдЬीрд╡ рдЕрднрдпाрд░рдг्рдп


рдХाрдпрдб़ рд╡рди्рдпрдЬीрд╡ рдЕрднрдпाрд░рдг्рдп (Kayad Wildlife Sanctuary)


рдХ्рд╖ेрдд्рд░: ~21 рд╡рд░्рдЧ рдХिрдоी


рдк्рд░рдоुрдЦ рдЬीрд╡: рдиीрд▓рдЧाрдп, рд▓ोрдордб़ी, рдЦрд░рдЧोрд╢, рд╕िрдпाрд░, рдоोрд░, рддीрддрд░


рдкрдХ्рд╖ी рдк्рд░ेрдоिрдпों рдХे рд▓िрдП рдЖрджрд░्рд╢ рд╕्рдерд▓


ЁЯМ╛ рдХृрд╖ि рдФрд░ рдоिрдЯ्рдЯी


рдоिрдЯ्рдЯी рдХा рдк्рд░рдХाрд░:


рд░ेрддीрд▓ी-рд▓ोрдоी рдоिрдЯ्рдЯी (рдмрд╣ुрддाрдпрдд)


рдХेрдХрдб़ी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдеोрдб़ी рдмрд╣ुрдд рдХाрд▓ी рдоिрдЯ्рдЯी


рд╕िंрдЪाрдИ рд╕्рд░ोрдд:


рдХुрдПं, рдирд▓рдХूрдк, рдЖрдиा рд╕ाрдЧрд░ рд╕े рдмрдиी рдирд╣рд░ें


рдк्рд░рдоुрдЦ рдлрд╕рд▓ें:


рдЦрд░ीрдл: рдмाрдЬрд░ा, рдордХ्рдХा, рддिрд▓, рдЙрдб़рдж


рд░рдмी: рдЧेрд╣ूं, рдЪрдиा, рд╕рд░рд╕ों, рдЬौ


ЁЯзС‍ЁЯОи рд╕ंрд╕्рдХृрддि: рд╕ंрдЧीрдд, рдиृрдд्рдп рдФрд░ рд▓ोрдХрдмोрд▓िрдпाँ

ЁЯО╢ рд▓ोрдХ рд╕ंрдЧीрдд


рдкुрд╖्рдХрд░ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рд╕ूрдлी рдФрд░ рднрдХ्рддि рд╕ंрдЧीрдд рдкрд░ंрдкрд░ा


рдоाрд░рд╡ाрдб़ी рд▓ोрдХрдЧीрдд, рдкाрдгिрд╣ाрд░ी рдЧीрдд, рдЧрд╡рд░ी, рддेрдЬाрдЬी рднрдЬрди рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп


рджрд░рдЧाрд╣ рдХे рдкाрд╕ рдХрд╡्рд╡ाрд▓ी рдкрд░ंрдкрд░ा (рд╕рдк्рддाрд╣िрдХ рдХрд╡्рд╡ाрд▓ी рд╕ंрдз्рдпा)


ЁЯТГ рд▓ोрдХ рдиृрдд्рдп


рдЧैрд░ рдиृрдд्рдп, рдШूрдорд░, рдФрд░ рдЪрд░ी рдиृрдд्рдп


рд╡िрд╢ेрд╖ рдЕрд╡рд╕рд░ों рдкрд░ рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рд▓ोрдХ рдиृрдд्рдп рдЖрдпोрдЬिрдд рд╣ोрддे рд╣ैं


ЁЯЧг️ рдк्рд░рдоुрдЦ рдмोрд▓िрдпाँ


рд░ाрдЬрд╕्рдеाрдиी рдХी рдвूंрдвाрдб़ी рдмोрд▓ी


рдХुрдЫ рднाрдЧों рдоें рдоाрд░рд╡ाрдб़ी рдФрд░ рдоेрд╡ाрдб़ी рдк्рд░рднाрд╡ рднी


рдЙрд░्рджू рдФрд░ рд╣िंрджी рд╢рд╣рд░ों рдоें рдк्рд░рдоुрдЦ рднाрд╖ाрдПँ


ЁЯСе рдЬрдирд╕ंрдЦ्рдпा рд╡िрд╡рд░рдг (рдЬрдирдЧрдгрдиा 2011)

рд╡िрд╡рд░рдг рдЖँрдХрдб़े

рдХुрд▓ рдЬрдирд╕ंрдЦ्рдпा 25,83,052

рдкुрд░ुрд╖ 13,24,085

рдорд╣िрд▓ाрдПं 12,58,967

рд▓िंрдЧाрдиुрдкाрдд 951 рдорд╣िрд▓ाрдПं рдк्рд░рддि 1000 рдкुрд░ुрд╖

рдЬрдирд╕ंрдЦ्рдпा рдШрдирдд्рд╡ 305 рд╡्рдпрдХ्рддि/рдХिрдоी²

рд╢рд╣рд░ी рдЖрдмाрджी 40.08%

рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдЖрдмाрджी 59.92%

рд╕ाрдХ्рд╖рд░рддा рджрд░ рдХुрд▓: 69.3%

рдкुрд░ुрд╖: 82.44%

рдорд╣िрд▓ा: 55.68%

0-6 рд╡рд░्рд╖ рдХे рдмрдЪ्рдЪे 3,81,167

ЁЯОУ рдк्рд░рдоुрдЦ рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╕ंрд╕्рдеाрди


Maharshi Dayanand Saraswati University (MDSU)


JLN Medical College


Government Engineering College


Sophia Girls College


Jawahar Navodaya Vidyalaya, Ajmer


ЁЯзС‍ЁЯОУ рдк्рд░рдоुрдЦ рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡


рдЦ्рд╡ाрдЬा рдоोрдЗрдиुрдж्рджीрди рдЪिрд╢्рддी – рд╡िрд╢्рд╡рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╕ूрдлी рд╕ंрдд


рд╕्рд╡ाрдоी рджрдпाрдиंрдж рд╕рд░рд╕्рд╡рддी – рдЖрд░्рдп рд╕рдоाрдЬ рдХे рд╕ंрд╕्рдеाрдкрдХ, рдкुрд╖्рдХрд░ рдоें рдиिрдзрди


рднрд╡ाрдиी рд╕िंрд╣ рд╕ाрдоौрддा – рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рд╕ेрдиाрдиी


рдбॉ. рдПрди.рдПрдо. рд╢рд░्рдоा – рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╢िрдХ्рд╖ाрд╡िрдж


рдЕрдХрдмрд░ рдорд╣ाрди – рдоुрдЧ़рд▓ рд╕рдо्рд░ाрдЯ, рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рджрд░рдЧाрд╣ рд╕े рд╡िрд╢ेрд╖ рд▓рдЧाрд╡ рд░рдЦा


ЁЯУМ рд╕ंрдХ्рд╖िрдк्рдд рд╕ाрд░ांрд╢ рддाрд▓िрдХा

рд╢्рд░ेрдгी рд╡िрд╡рд░рдг

рд╕ंрднाрдЧ рдЕрдЬрдоेрд░

рдоुрдЦ्рдпाрд▓рдп рдЕрдЬрдоेрд░ рд╢рд╣рд░

рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ 8,481 рд╡рд░्рдЧ рдХिрдоी

рдк्рд░рдоुрдЦ рдХिрд▓ा рддाрд░ाрдЧрдв़ рдХिрд▓ा

рдзाрд░्рдоिрдХ рд╕्рдерд▓ рдЕрдЬрдоेрд░ рд╢рд░ीрдл, рдкुрд╖्рдХрд░, рдирд░ेрд▓ी рдЬैрди рдоंрджिрд░

рдк्рд░рдоुрдЦ рдирджिрдпाँ рдмांрдбी, рд╕рд░рд╕्рд╡рддी

рдк्рд░рдоुрдЦ рдЭीрд▓ें рдЖрдиा рд╕ाрдЧрд░, рдлॉрдп рд╕ाрдЧрд░, рдкुрд╖्рдХрд░

рдкрд░्рд╡рдд рддाрд░ाрдЧрдв़, рдиाрдЧ, рд╕ाрд╡िрдд्рд░ी, рд╡िрд╖्рдгु рдкрд╣ाрдб़ी

рдЦрдиिрдЬ рдоाрд░्рдмрд▓, рдбोрд▓ोрдоाрдЗрдЯ, рдЧ्рд░ेрдиाрдЗрдЯ

рдЦрджाрди рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоांрдЧрд▓िрдпाрд╡ाрд╕, рдХेрдХрдб़ी, рдорд╕рд░ूрджी

рдлрд╕рд▓ें рдЧेрд╣ूं, рдмाрдЬрд░ा, рдЪрдиा, рд╕рд░рд╕ों

рдоिрдЯ्рдЯी рд░ेрддीрд▓ी-рд▓ोрдоी, рдХुрдЫ рдХाрд▓ी рдоिрдЯ्рдЯी

рдЕрднрдпाрд░рдг्рдп рдХाрдпрдб़ рд╡рди्рдпрдЬीрд╡ рдЕрднрдпाрд░рдг्рдп

рд╡рди рдЦेрдЬрдб़ी, рдмрдмूрд▓, рдзोрдХ рдЖрджि

рднाрд╖ा/рдмोрд▓ी рдвूंрдвाрдб़ी, рдоाрд░рд╡ाрдб़ी, рд╣िंрджी, рдЙрд░्рджू

рд╕ंрдЧीрдд рдХрд╡्рд╡ाрд▓ी, рднрдХ्рддि рдЧीрдд, рдкाрдгिрд╣ाрд░ी

рдиृрдд्рдп рдШूрдорд░, рдЧैрд░, рдЪрд░ी

рдк्рд░рдоुрдЦ рд╡्рдпрдХ्рддि рдЦ्рд╡ाрдЬा рд╕ाрд╣рдм, рджрдпाрдиंрдж рд╕рд░рд╕्рд╡рддी, рднрд╡ाрдиी рд╕िंрд╣

рд╕ाрдХ्рд╖рд░рддा рджрд░ 69.3%

рд▓िंрдЧाрдиुрдкाрдд 951

ЁЯПЮ️ рдЕрдЬрдоेрд░ рдЬिрд▓ा

рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХी рд╕ंрдкूрд░्рдг рдЬाрдирдХाрд░ी рдХा рднंрдбाрд░