ЁЯМД рдЭाрд▓ाрд╡ाрдб़ рдЬिрд▓ा рджрд░्рд╢рди - Rajasthan Study
рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рд╕्рдЯрдбी

ЁЯМД рдЭाрд▓ाрд╡ाрдб़ рдЬिрд▓ा рджрд░्рд╢рди

 

ЁЯМД рдЭाрд▓ाрд╡ाрдб़ рдЬिрд▓ा рджрд░्рд╢рди



рдЭाрд▓ाрд╡ाрдб़, рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХे рджрдХ्рд╖िрдг-рдкूрд░्рд╡ी рдЫोрд░ рдкрд░ рд╕्рдеिрдд рдПрдХ рд╣рд░ा-рднрд░ा рдЬिрд▓ा рд╣ै, рдЬिрд╕े “рдЭीрд▓ों рдФрд░ рдоंрджिрд░ों рдХा рд╢рд╣рд░” рддрдеा “рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХा рдиाрдЧрдкुрд░” рднी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдпрд╣ рдЬिрд▓ा рдЕрдкрдиी рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рд╡िрд░ाрд╕рдд, рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдХिрд▓ों, рдЬрд▓рдк्рд░рдкाрддों, рдмाрдЧрд╡ाрдиी, рдФрд░ рдк्рд░ाрдЪीрди рдоंрджिрд░ों рдХे рд▓िрдП рд╡िрдЦ्рдпाрдд рд╣ै।


ЁЯЧ║️ рднौрдЧोрд▓िрдХ рд╕्рдеिрддि

рд╡िрд╢ेрд╖рддाрд╡िрд╡рд░рдг
рдЕрдХ्рд╖ांрд╢-рджेрд╢ांрддрд░24.60° N, 76.16° E
рдХुрд▓ рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓рд▓рдЧрднрдЧ 6,928 рд╡рд░्рдЧ рдХिрдоी
рд╕ीрдоाрдПँрдЙрдд्рддрд░: рдХोрдЯा, рдкрд╢्рдЪिрдо: рдмूंрджी рд╡ рдмाрд░ां, рджрдХ्рд╖िрдг/рдкूрд░्рд╡: рдордз्рдпрдк्рд░рджेрд╢ (рд░ाрдЬрдЧрдв़, рд╢ाрдЬाрдкुрд░, рдЧुрдиा)
рдЬрд▓рд╡ाрдпुрдЧрд░्рдоिрдпों рдоें рддाрдкрдоाрди: 40°C, рд╕рд░्рджिрдпों рдоें: 5°C
рднू-рдЖрдХृрддिрдоाрд▓рд╡ा рдХा рдкрдаाрд░ी рдХ्рд╖ेрдд्рд░, рд╣рд░िрдпाрд▓ी рд╕े рднрд░рдкूрд░
рд╡рд░्рд╖ाрд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХा рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рд╡рд░्рд╖ा рд╡ाрд▓ा рдЬिрд▓ा (рдФрд╕рддрди 40 рджिрди)

ЁЯПЫ️ рд╕्рдеाрдкрдиा рдПрд╡ं рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдкृрд╖्рдарднूрдоि

  • рд╕्рдеाрдкрдиा: 1791 рдИ. рдоें рдЬाрд▓िрдо рд╕िंрд╣ рдЭाрд▓ा (рдХोрдЯा рдХे рд╕ेрдиाрдкрддि) рдж्рд╡ाрд░ा

  • рд░िрдпाрд╕рдд рдЧрдарди: 1838 рдИ. рдоें рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдж्рд╡ाрд░ा

  • рдкूрд░्рд╡ рдиाрдо: рдЙрдо्рдоेрджрдкुрд░ा рдХी рдЫाрд╡рдиी

  • рдЙрдкрдиाрдо:

    • рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХा рдиाрдЧрдкुрд░ (рд╕ंрддрд░ा рдЙрдд्рдкाрджрди рдХे рдХाрд░рдг)

    • рд╕ोрдпा рдЬिрд▓ा

  • рд╢ुрднंрдХрд░: рдЧाрдЧрд░ोрдиी рдХा рддोрддा


ЁЯМК рдк्рд░рдоुрдЦ рднौрдЧोрд▓िрдХ рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдПँ

  • рдк्рд░рдоुрдЦ рдирджिрдпाँ:

    • рдХाрд▓ीрд╕िंрдз

    • рдЪंрдж्рд░рднाрдЧा

    • рдЖрд╣ू

    • рдиिрд╡ाрдЬ

    • рдкрд░рд╡рди

    • рдЕंрдзेрд░ी

  • рд╡िрд╢ेрд╖рддा:

    • рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдирджिрдпाँ рд╡ाрд▓ा рдЬिрд▓ा

    • рд╕рдмрд╕े рд▓ंрдмी рдЕंрддрд░्рд░ाрдЬ्рдпीрдп рд╕ीрдоा рдордз्рдпрдк्рд░рджेрд╢ рд╕े

    • рдХेрд╡рд▓ 3 рджिрди рд╣ी рдЖंрдзिрдпाँ, рдмाрдХी рд╕рдордп рд╢ांрдд рдЬрд▓рд╡ाрдпु


ЁЯП░ рдк्рд░рдоुрдЦ рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдПрд╡ं рдзाрд░्рдоिрдХ рд╕्рдерд▓

ЁЯФ╣ рдХिрд▓े:

рдЧाрдЧрд░ोрди рдХा рдХिрд▓ा

  • рдЪрдЯ्рдЯाрди рдкрд░ рдмिрдиा рдиींрд╡ рдХे рдиिрд░्рдоिрдд

  • рдХाрд▓ीрд╕िंрдз рдФрд░ рдЖрд╣ू рдирджी рдХे рд╕ंрдЧрдо рдкрд░ рд╕्рдеिрдд

  • UNESCO рд╡िрд╢्рд╡ рдзрд░ोрд╣рд░ рд╕्рдерд▓ (рд╣िрд▓ рдПंрдб рд╡ॉрдЯрд░ рдлोрд░्рдЯ्рд╕ рдСрдл рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди)

  • рд╕ूрдлी рд╕ंрдд рдоिрдЯ्рдаे рд╢ाрд╣ рдХी рджрд░рдЧाрд╣

  • рдордзुрд╕ूрджрди рдоंрджिрд░ рдПрд╡ं рдХोрдЯा рд░िрдпाрд╕рдд рдХी рдЯрдХрд╕ाрд▓

ЁЯФ╣ рдоंрджिрд░:

  • рд╢ीрддрд▓ेрд╢्рд╡рд░ рдорд╣ाрджेрд╡ (689 рдИ.)

    • рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХा рд╕рдмрд╕े рдк्рд░ाрдЪीрди рддिрдеिрдпुрдХ्рдд рдоंрджिрд░

  • рд╕ूрд░्рдп рдоंрджिрд░ (рдЭाрд▓рд░ाрдкाрдЯрди)

    • рдХोрдгाрд░्рдХ рдХी рд╢ैрд▓ी рдоें рдиिрд░्рдоिрдд

    • рд╕ूрд░्рдп рдк्рд░рддिрдоा рдЬूрддे рдкрд╣рдиे рд╣ुрдП

  • рдж्рд╡ाрд░рдХाрдзीрд╢ рдоंрджिрд░ (1796)

    • рдЧोрдорддी рд╕ाрдЧрд░ рдЭीрд▓ рдХे рдХिрдиाрд░े

  • рдЪाँрджрдЦेрдб़ी рдЬैрди рдоंрджिрд░

    • 6 рдлुрдЯ рдКँрдЪी рдЖрджिрдиाрде рдк्рд░рддिрдоा

  • рдЙрди्рд╣ेрд▓ рдЬैрди рдоंрджिрд░

    • 1000 рд╡рд░्рд╖ рдкुрд░ाрдиी рдкाрд░्рд╢्рд╡рдиाрде рдк्рд░рддिрдоा

ЁЯФ╣ рдкुрд░ाрддाрдд्рд╡िрдХ рд╕्рдерд▓:

  • рдХोрдЯрдб़ा рд╡ рдЦाрдирдкुрд░ाрд╣рдб़рдк्рдкाрдХाрд▓ीрди рд╕рдн्рдпрддा

  • рдХोрд▓рд╡ी рдХी рдЧुрдлाрдПँ

    • рдмौрдж्рдз рдзрд░्рдо рд╕े рдЬुрдб़ी

    • рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХी рдЕрдЬंрддा-рдПрд▓ोрд░ा” рдХрд╣рд▓ाрддी рд╣ैं


ЁЯОн рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рд╡िрд░ाрд╕рдд



  • рд▓ोрдХрдиृрдд्рдп:

    • рдмिंрджौрд░ी рдиृрдд्рдп (рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े рд╣ोрд▓ी рдкрд░)

  • рдк्рд░рдоुрдЦ рдоेрд▓े:

    • рдЪंрдж्рд░рднाрдЧा рдкрд╢ु рдоेрд▓ा (рдХाрд░्рддिрдХ рдкूрд░्рдгिрдоा, рд░ाрдЬ्рдп рд╕्рддрд░ीрдп)

    • рдЧोрдорддी рд╕ाрдЧрд░ рдкрд╢ु рдоेрд▓ा (рд╡ैрд╢ाрдЦ рдкूрд░्рдгिрдоा)

  • рднрд╡ाрдиी рдиाрдЯ्рдпрд╢ाрд▓ा (1921):

    • рдкाрд░рд╕ी рдУрдкेрд░ा рд╢ैрд▓ी рдоें рдиिрд░्рдоिрдд

    • рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХी рд╡िрд░рд▓ рдкुрд░ाрддाрдд्рд╡िрдХ рдиाрдЯ्рдпрд╢ाрд▓ा


ЁЯРЕ рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рд╕ंрдкрджा

  • рдоुрдХुंрджрд░ा рд╣िрд▓्рд╕ рдЕрднрдпाрд░рдг्рдп:

    • рдХोрдЯा рд╡ рдЭाрд▓ाрд╡ाрдб़ рдоें рдлैрд▓ा

    • рдмाрдШ рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рдкрд░िрдпोрдЬрдиा рдоें рд╢ाрдоिрд▓

  • рдмрдб़рдмेрд▓ा рддाрд▓ाрдм:

    • рдкрдХ्рд╖िрдпों рдХी рд╢рд░рдгрд╕्рдерд▓ी

    • рдЕрд╕рдиाрд╡рд░ рдоें рд╡ाрдЯिрдХा рдХे рд░ूрдк рдоें рд╡िрдХрд╕िрдд


ЁЯМ╛ рдЖрд░्рдеिрдХ рдПрд╡ं рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рд╡िрдХाрд╕

рдХृрд╖ि

  • рд╕ंрддрд░ा рдЙрдд्рдкाрджрди рдоें рдЕрдЧ्рд░рдгी

  • рдЭाрд▓рд░ाрдкाрдЯрди рд╡ рдЦाрдирдкुрд░ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдк्рд░рдоुрдЦ

  • рдЕрд╢्рд╡рдЧंрдзा рдоंрдбी – рдФрд╖рдзीрдп рдЦेрддी рдХा рдХेंрдж्рд░

рдКрд░्рдЬा

  • рдХाрд▓ीрд╕िंрдз рдХ्рд░िрдЯिрдХрд▓ рдерд░्рдорд▓ рдкाрд╡рд░ рдк्рд▓ांрдЯ – 1200 рдоेрдЧाрд╡ाрдЯ рдХ्рд╖рдорддा

рд╕िंрдЪाрдИ рдкрд░िрдпोрдЬрдиाрдПँ

  • рдкрд░рд╡рди рдкрд░िрдпोрдЬрдиा

  • рдХाрд▓ीрд╕िंрдз рдкрд░िрдпोрдЬрдиा

  • рднीрдорд╕ाрдЧрд░ рдкрд░िрдпोрдЬрдиा


ЁЯУМ рдЕрди्рдп рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рддрде्рдп

  • рдЭाрд▓рд░ाрдкाрдЯрди“рдШंрдЯिрдпों рдХा рд╢рд╣рд░”

  • рдЧिрдж्рдз рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рдХेंрдж्рд░ – 3 рдк्рд░рдЬрдирди рдХेंрдж्рд░, рд╡िрд▓ुрдк्рддрдк्рд░ाрдп рдк्рд░рдЬाрддिрдпों рдХा рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг

  • рд░ाрдЬ्рдп рдХी рдкрд╣рд▓ी рдХिрд╕ाрди рдХंрдкрдиीрдмрдХाрдиी рдоें рд╕्рдеाрдкिрдд

  • рд╣рд░्рдмрд▓ рдЧाрд░्рдбрди – рдЖрдпुрд░्рд╡ेрджिрдХ рдФрд╖рдзिрдпों рдХा рдХेंрдж्рд░


✅ рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖



рдЭाрд▓ाрд╡ाрдб़ рдЬिрд▓ा, рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХे рдЙрди рджुрд░्рд▓рдн рдЬिрд▓ों рдоें рд╕े рдПрдХ рд╣ै рдЬрд╣ां рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ, рдзाрд░्рдоिрдХ, рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рдФрд░ рдЖрдзुрдиिрдХ рд╡िрдХाрд╕ рдХा рд╕ुंрджрд░ рд╕ंрддुрд▓рди рджेрдЦрдиे рдХो рдоिрд▓рддा рд╣ै। рдЧाрдЧрд░ोрди рдХिрд▓ा, рдЪंрдж्рд░рднाрдЧा рдирджी, рд╕ंрддрд░े рдХे рдмाрдЧ рдФрд░ рдкुрд░ाрддрдд्рд╡िрдХ рдзрд░ोрд╣рд░ рдЗрд╕े рдЕрди्рдп рдЬिрд▓ों рд╕े рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдмрдиाрддे рд╣ैं।



ЁЯМД рдЭाрд▓ाрд╡ाрдб़ рдЬिрд▓ा рджрд░्рд╢рди

рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХी рд╕ंрдкूрд░्рдг рдЬाрдирдХाрд░ी рдХा рднंрдбाрд░